Η Κύπρος πρόκειται να εφαρμόσει τις πράσινες ευρωπαϊκές αποφάσεις στα πλαίσια της Πράσινης Συμφωνίας τα επόμενα χρόνια. Μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, η χώρα έχει αναλάβει δεσμεύσεις που πρόκειται να υλοποιήσει έως το τέλος του 2026. Η εφαρμογή ξεκινά το πρώτο τρίμηνο του 2024 με την εισαγωγή πράσινης φορολογίας στα καύσιμα, συνοδευόμενη από αντισταθμιστικά μέτρα για τους πολίτες. Η ακριβής επιλογή του φορολογικού συντελεστή και τα αντισταθμιστικά μέτρα βρίσκονται υπό μελέτη από το Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Η πράσινη οικονομία είναι υψηλά στην ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο τη δημιουργία βιώσιμης οικονομικής βάσης και την προστασία του περιβάλλοντος. Η ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, που αποτελεί τη νέα αναπτυξιακή στρατηγική της Ένωσης, στοχεύει στη μετατροπή της ΕΕ σε αποδοτική και ανταγωνιστική οικονομία. Σύμφωνα με τη συμφωνία, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να είναι μηδενικές έως το 2050, με πολιτικές δράσεις περιλαμβανόμενες στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης που η Κύπρος πρόκειται να υλοποιήσει έως το 2026.

Το κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης περιλαμβάνει μέτρα προώθησης επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση, εστιάζοντας σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δήμους, κοινότητες, κ.ά. Επιπλέον, περιλαμβάνει πρωτοβουλίες για την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ατομικών μέτρων ενεργειακής απόδοσης σε κατοικίες, με στόχο την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας σε νοικοκυριά με άτομα με ειδικές ανάγκες. Επιπλέον, προβλέπει τη μείωση των εκπομπών CO2 σε βιομηχανίες, επιχειρήσεις και οργανισμούς, καθώς και την εφαρμογή της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης.

Για τη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία, το Υπουργείο Οικονομικών έχει υπογράψει Συμφωνία Ερευνητικής Συνεργασίας με το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου, εστιάζοντας στο θέμα της “Κλιματικής Αλλαγής και Επιπτώσεις στην Κυπριακή Οικονομία.”

Η έρευνα αξιολογεί τις πιθανές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο ΑΕΠ, τον προοπτικό ρυθμό ανάπτυξης, καθώς και σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας όπως ο τουρισμός, η γεωργία, και η ναυτιλία. Επίσης, εξετάζει τις επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά και στις προοπτικές ανάπτυξης της Κύπρου, λαμβάνοντας υπόψη τους εξωτερικούς κλυδωνισμούς και κινδύνους που προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Η συμφωνία προβλέπει την ολοκλήρωση της έρευνας σε τρία στάδια με παράδοση του τελικού κειμένου τον Δεκέμβριο του 2025.

Σε συνέχεια της προσπάθειας για πράσινη μετάβαση, η έκθεση για τις οικονομικές εξελίξεις και τις προοπτικές του 2024-2026 αναφέρει τη δημιουργία ενός πράσινου προϋπολογισμού. Συγκεκριμένα, το αρμόδιο υπουργείο σχεδιάζει την προετοιμασία ενός πράσινου προϋπολογισμού στη βάση του πλαισίου αναφοράς της ΕΕ για τον πράσινο προϋπολογισμό. Η Δημοκρατία έχει ήδη λάβει τεχνική βοήθεια από τη Γενική Διεύθυνση Μεταρρύθμισης της ΕΕ. Η εφαρμογή αυτού του πλαισίου αναμένεται να προσφέρει περισσότερη προστιθέμενη αξία στον προϋπολογισμό, εστιάζοντας στην εκπαίδευση του κρατικού προϋπολογισμού με βάση δραστηριότητες.

Το Υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να προωθήσει τη μετάβαση προς την πράσινη οικονομία, έχει υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών (ΚΟΕ) του Πανεπιστημίου Κύπρου. Το θέμα της έρευνας αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Κυπριακή οικονομία, καλύπτοντας τον αντίκτυπο στο ΑΕΠ, τον δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης, και τους κρίσιμους τομείς όπως τουρισμός, γεωργία και ναυτιλία. Η μελέτη λαμβάνει υπόψη την αβεβαιότητα που προκαλεί η κλιματική αλλαγή με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και θα ολοκληρωθεί σε τρία στάδια με το τελικό αποτέλεσμα να παρουσιαστεί τον Δεκέμβριο του 2025.

Σύμφωνα με τις οικονομικές εξελίξεις για το 2023 και τις προοπτικές 2024-2026, η χώρα προετοιμάζεται για την εφαρμογή ενός πράσινου προϋπολογισμού. Η Δημοκρατία έχει λάβει τεχνική βοήθεια από τη Γενική Διεύθυνση Μεταρρύθμισης ΕΕ, ενώ η υλοποίηση αυτού του πλαισίου αναμένεται να συμβάλει στην πράσινη μετάβαση της οικονομίας, καθοδηγώντας τις δημόσιες επενδύσεις, την κατανάλωση και τη φορολογία προς πράσινες προτεραιότητες.

Στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης, προβλέπεται η πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση, με τον πράσινο φόρο (φόρο άνθρακα) να επιβάλλεται σε καύσιμα που δεν εμπίπτουν στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου. Επιπλέον, επιβάλλεται τέλος στη χρήση νερού και στα οικιακά απορρίμματα. Η πράσινη μεταρρύθμιση προβλέπεται να είναι δημοσιονομικά ουδέτερη μέσω αντισταθμιστικών μέτρων.

Επιπλέον, η προώθηση της πράσινης οικονομίας στηρίζεται στην έκδοση βιώσιμου ομολόγου, ύψους €1 δισ., με ετήσια απόδοση 4,219% και ονομαστικό επιτόκιο 4,125%. Η έκδοση αυτή έχει ως στόχο τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και δραστηριοτήτων που στοχεύουν στη βιωσιμότητα και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Οι πράσινοι φόροι στη χώρα θα επιβάλλονται στα καύσιμα, λαμβάνοντας υπόψη τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η εισαγωγή του πράσινου φόρου αναμένεται να βοηθήσει τη χώρα στην εκπλήρωση των περιβαλλοντικών υποχρεώσεών της έναντι της ΕΕ, με στόχο τη συμμόρφωση προς την πράσινη συμφωνία και τη μείωση των εκπομπών αερίων.

Η πράσινη μεταρρύθμιση αναμένεται να έχει σημαντική συνεισφορά στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, εκτιμώντας ότι θα φτάσει περίπου το 12%. Αυτό το ποσοστό είναι σημαντικό, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κύπρος έχει μία από τις υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ανά κεφαλή σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ.

Το κείμενο αναφέρει επίσης τους διάφορους φορολογικούς συντελεστές που επιβάλλονται σε διάφορες χώρες για τους πράσινους φόρους, καθώς και την έκδοση του πρώτου βιώσιμου ομολόγου από τη Δημοκρατία, το οποίο έχει θετική ανταπόκριση στις διεθνείς αγορές.

Πηγή: Κυπριακή έκδοση του Forbes